Eru kjarasamningar að leggja stein í götu þekkingarsamfélagsins?

Í dag er sveitarstjórnarþing Sambands íslenskra sveitarfélaga.

Ég var rétt í þessu að hlusta á Claus Mogensen sem kom hingað til að fjalla um stöðu  sveitarfélaganna í Danmörku. Hann byrjaði á að fjalla um danska skólakerfið og umræðan var svo ótrúlega kunnugleg. Skemmst frá að segja telur hann að ekki sé hægt að reka skólakerfið áfram eins og það er nú. Árangurinn sé ekki nógu góður en 15% danskra barna uppfyullir ekki skilyrði um læsi og 17% ekki í stærðfræði.

Skólarnir henta vel meðalbarni en þróunin er sú að fleiri og fleiri foreldrar kjósa nú nám í einkaskólum enda gera þeir meiri kröfur um árangur. Nú standi sveitarfélögin í Danmörku bráðum frammi fyrir því að vera að nálgast það að skólakerfið sé að vera markaðsdrifið.

Kennsla er dýr og kennarar kenni aðeins 39% af vinnutímanum. Misræmi sé milli þess hversu mikið er eytt í skólana og árangurs barnanna, en fjármagn virðist ekki vera eina lausn vandans. Það sé algjörlega nauðsynlegt að auka árangur og skilvirkni.

Þær lausnir sem hann kynnti voru á þessa leið.  Í fyrsta lagi sé lausnin sé lengri skóladagur, meiri kennsla í Dönsku og stræðfræði, hefðbundin kennsla er leyst af hólmi með leik, meiri æfingum í náminu og að gera heimavinnu. Setja þurfi fá og skýr markmið um hvaða árangri nemendur eigi að ná og vinna hart að þeim. Um leið þurfi meira frelsi fyrir kennara um hvernig á að haga kennslunni, meiri samkeppni milli kennara og skóla.

Í öðru lagi sé lausnin að endurskoða kjarasamningar kennara hjá sveitarfélögum sem nú takmarka mjög hvernig haga má kennslu í skólunum. Kröfur þurfi að gera um að skólastjórnendur fái meira frelsi og vinnutími kennara ætti ekki að fara eftir miðlægum kjarasamningum. Í þekkingarsamélag i er þetta fyrirkomulag engan veginn nóg og alls ekki nógu sveigjanlegt.

Ríkisstjórnin og sveitarfélögin þurfi nú að snúa bökum saman til að breyta þessu kerfi - nú séu allir að kenna kennurunum um að skemma kerfið sem sé ekki málið en hins vegar séu hindranir í að breyta þessu þar sem kjarasamningarnir haldi öllu í gíslingu. Nú þurfi betri nýtingu á tíma kennara, ríkið þarf að styrkja skólana betur, draga þarf úr regluverkinu og innleiða meiri sveiganleika í kennsluna.

Þessi umræða er nákvæmlega sú sama og þarf að fara í gang hér og af alvöru. Ríkisstjórnin hefur frestað upptöku laga sem einmitt fólu í sér að breytingar í þessa átt væri hægt að gera í skólakerfinu. Kjarasamningar mega ekki stýra skólastarfinu og takmarka til dæmis kennslutíma kennara og skólana þarf að reka til að ná árangri fyrir nemendur og þekkingarsamfélagið. 

Fyrir nokkrum vikum skrifaði Hermundur Sigmundsson prófessor í Þrándheimi um skólastarf og benti á að við ættum að geta gert miklu betur hér á landi. En hann og samstarfsfólks hans hafa vakið mikla athygli og eru í samstarfi við vísindamenn í Harvard og Cambridge.

Hugmyndir Hermundar og hans félaga felast í því að lagt er til að skóladagurinn hefjist á líkamlegri hreyfingu í klukkustund. Að því búnu taki við þrjár kennslustundir, hver um sig 40 mínútna löng með hléi á milli. Þar sé kenndur lestur og stærðfræði. Eftir hádegi taki síðan við kennsla í öðrum námsgreinum þar sem nemendum er skipt í hópa og aðstoð við heimanám. Með því að einbeita okkur að grunnþáttunum fyrir hádegi sé hægt að bæta lestrarkunnáttu og draga þannig úr þörf fyrir.

Á landsfundi Sjálfstæðisflokksins var mikið um þetta fjallað og stefnan um meira frelsi í skólum og kennslu og áherslan á að kjarasamningar stýri ekki skólastarfi kemur þar skýrt fram. Ljóst  er því að umræðan í Danmörku virðist snúast nákvæmlega um þetta enda er framtíð þekkingarsamfélaga byggð á því að vel takist að sinna börnunum.

 

 

Athugasemdir

[Jósef Smári Ásmundsson, 15.3.2013 kl. 13:24]

Ég er sammála því að það þarf að endurskoða þessi mál.Ég er á því að það þurfi að tengja skólana meira við atvinnulífið en nú er gert-fá gagnvirkni milli atvinnulífs og skóla.Og það á öllum stigum skólannna.Jafnframt þarf að efla endurmenntun og skera á þær hömlur sem stúdentsprófið setur á fólk sem vill afla sér frekari menntunar.

[Jósef Smári Ásmundsson, 15.3.2013 kl. 13:29]

Mig langar að bæta einu við.Hugmyndir Hermundar falla ágætlega að hugmyndum sem kom með í bloggi nýlega að færa Barna og unglingastarf íþróttafélaganna frá þeim og inn í skólana.Lengja með því skóladaginn og losna við frístundaheimilin og flæking foreldra með börnin í tómstundirnar.

[Sindri Karl Sigurðsson, 15.3.2013 kl. 19:59]

Blessuð.

Ég er alveg sammála því sem fram er komið hér að ofan. Minnir að Gagnfræðaskóli Garðabæjar hafi barist fyrir meira frjálsræði í skólastarfi síðan 1980. Fjölbrautarskóli í sama bæjafélagi frá stofnun um 1990.

Samt er alltaf verið að berja í sömu brestina og lítið gengið í 30 ár. Mínir gömlu skólastjórar skrifuðu saman grein í Moggan ekki nú fyrir löngu þar sem barið er enn og aftur í brestina.

Góðir hlutir gerast hægt en þetta er bara alls ekki að gerast og mun ekki gerast nema með beinum stjórnvaldsaðgerðum.